Inversion ฝากั้นอากาศ เก็บมลภาวะ
ในบางครั้งจะมีเหตุการณ์ที่ว่าหมอกควันจะไม่ลอยสูงเกินกว่าความสูงระดับหนึ่ง สาเหตุที่เกิดเหตุการณ์นี้ก็คือ การเกิดขึ้นของเงื่อนไขทางอุตุนิยมวิทยาที่สำคัญอย่างหนึ่งที่เรียกว่า “อินเวอร์ชัน (inversion)” หรือ “การผกผันของอุณหภูมิ”
.
จากความรู้โดยทั่วไปที่เรารู้กันคือ “ยิ่งสูงยิ่งหนาว” สามารถอธิบายได้ว่ายิ่งความสูงเพิ่มขึ้นอุณหภูมิก็จะมีแนวโน้มลดลง แต่ทว่าหากว่ามีชั้นอากาศในระดับความความสูงหนึ่งมีอุณหภูมิที่สูงขึ้นตามระดับความสูงที่มากขึ้นแทน เราจะเรียกชั้นอากาศที่ระดับความสูงนั้นว่า ชั้นอินเวอร์ชัน (inversion layer) ซึ่งมันจะทำหน้าที่เหมือนฝากั้นไม่ให้อากาศที่อยู่ต่ำกว่าชั้นนี้ไหลขึ้นไปยังชั้นอากาศที่อยู่สูงกว่า
.
การที่ชั้นอินเวอร์ชัน (inversion layer) สามารถกั้นไม่ให้อากาศจากชั้นที่ต่ำกว่าไหลสูงขึ้นไปยังอีกชั้นได้นั้นเป็นเพราะว่า โดยธรรมชาติแล้วอากาศจะมีการไหลเวียนจากบริเวณที่มีอุณหภูมิสูงสู่บริเวณที่มีอุณหภูมิต่ำ และอย่างที่กล่าวไปข้างต้นว่าชั้นอินเวอร์ชันนั้นมีอุณหภูมิที่สูงขึ้นตามความสูง จึงเป็นเหตุให้อากาศไม่สามารถไหลขึ้นไปต่อได้
.
ผลกระทบของอินเวอร์ชันคือการที่ชั้นอินเวอร์ชันทำหน้าที่เหมือนฝาปิด เก็บกักอากาศเอาไว้ไม่ให้ลอยสูงขึ้นไป ดังนั้นไม่ว่าจะเป็นหมอกควัน ฝุ่นละออง ที่เกิดจากสาเหตุต่างๆ ที่อยู่ด้านล่าง เช่น ควันจากโรงงาน ควันจากการเผาไหม้ เหล่านี้จะถูกกักเก็บไว้บริเวณที่ใกล้กับผิวดิน ซึ่งปรากฏการณ์อินเวอร์ชันนี้จะทำกักเก็บหมอกควันเอาไว้เป็นระยะเวลานาน เท่าที่สภาพอากาศยังไม่มีการเปลี่ยนแปลงไปมากนัก
.
การที่อากาศไม่สามารถยกตัวสูงขึ้นเกินกว่าชั้นอินเวอร์ชันนั้นได้ทำให้โอกาสเกิดฝนตกลดลงด้วย เพราะการที่จะเกิดฝนได้นั้นเมฆจะต้องมีการก่อตัวในแนวดิ่ง หรือต้องเป็นเมฆขนาดใหญ่ที่เรียกว่า คิวมูลัส คอนเจสตัส (Cumulus congestus) ซึ่งในประเทศเขตร้อนอย่างไทยมักจะอยู่ที่ความสูงประมาณ 6 กิโลเมตรจากพื้นดิน นอกจากนี้ยังก่อให้เกิดปรากฏการณ์อื่นอีก เช่น ทำให้เกิดเมฆรูปร่างแปลกตา เช่น ก้อนเมฆเรียงเป็นแนวเส้นขนานที่เรียกว่าเมฆขั้นบันได เป็นต้น
.
การเกิดอินเวอร์ชันนั้นมีได้หลายสาเหตุ เช่น อินเวอร์ชันที่เกิดจากทะเลที่เกิดจากการที่น้ำมีอุณหภูมิต่ำทำให้อากาศเหนือผิวน้ำมีความเย็น ส่วนอากาศบริเวณผิวดินมีความอุ่นกว่า ทำให้เมื่ออากาศจากฝั่งผิวดินเคลื่อนที่เข้ากดทับอยู่ด้านบนจะทำให้เกิดชั้นอินเวอร์ชัน หรือเกิดจากลักษณะของภูมิประเทศในบริเวณนั้นๆ เช่น ภูมิประเทศในลักษณะที่เป็นหุบเขาที่มักทำเกิดจากการไหลของลมที่มีอุณหภูมิต่ำเข้าไปอยู่ใต้อากาศที่มีอุณหภูมิอุ่นจนเกิดเป็นชั้นอินเวอร์ชัน
.
การเกิดอินเวอร์ชันในประเทศไทยมักเกิดขึ้นในช่วงฤดูหนาวที่ลมสงบนิ่ง และในช่วงปลายฤดูหนาวที่กำลังจะเข้าสู่ฤดูร้อน เนื่องจากประเทศไทยจะได้รับความกดอากาศสูงจากทางตอนเหนือแผ่ลงมาปกคลุมไปทั่วพื้นที่ของประเทศ ทำให้รูปแบบการเคลื่อนตัวของชั้นบรรยากาศด้านบนเกิดการเปลี่ยนแปลง พื้นดินคายความร้อนออกมาอย่างรวดเร็ว ส่งผลให้อุณหภูมิเหนือพื้นดินเย็นกว่าชั้นบรรยากาศด้านบน เนื่องจากมีการคายความร้อนของพื้นผิวโลก
.
การที่เกิดสภาพอากาศปิดจากอินเวอร์ชันนั้นจะส่งผลกระทบมากเป็นพิเศษหากในพื้นที่ดังกล่าวมีมลภาวะทางอากาศอย่างหนาแน่น โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากเกิดเหตุการณ์ไฟไหม้ขนาดใหญ่ขึ้น เพราะว่ามลภาวะทางอากาศต่างๆ อย่าง ควันไฟ สารเคมีที่ระเหยจากความร้อน VOCs ฝุ่นละอองต่างๆ จะไม่สามารถกระจายตัวออกไปตามแนวดิ่งได้ มลสารพวกนี้จะรวมกลุ่มกันอยู่ใกล้กับผิวดินทำให้สิ่งมีชีวิตมีโอกาสได้รับสารพิษที่มีความเข้มข้นมากขึ้น เมื่อความเข้มข้นสูงถึงจุดหนึ่งจะส่งผลกระทบร้ายแรงต่อสุขภาพร่างกายของเรา
.
#ชีวิตวิถีใหม่ใส่ใจสิ่งแวดล้อม
.
ที่มา https://www.matichon.co.th/columnists/news_905885
https://www.matichon.co.th/columnists/news_914506
https://ngthai.com/environment/18251/factofparticlematters/
https://ww
